Osmanlı Arşiv Belgelerine Göre İzmir ve Aydın’da Yunan İşgali ve Mezalimi Üzerine İtilaf Devletleri Nezdinde Yapılan Siyasi Teşebbüsler

Osmanlı Devleti’nin I. Dünya Savaşı’ndan mağlup çıkması sonucu ülke toprakları İtilaf Devletlerinin işgali altına girmiştir. Bu devletlerin arasında bulunan Yunanistan ise 15 Mayıs 1919 tarihinde İzmir ile birlikte Batı Anadolu’nun işgaline başlamıştır. İşgal ettikleri yerlerde, özellikle İzmir ve Aydın’da katliamlar gerçekleştirilmiştir. Yerel yöneticiler, eşraf ve başkent İstanbul tarafından İtilaf Devletleri temsilcilikleri ve yüksek komiserler nezdinde hem işgaller öncesi hem de sonrasında belgeleriyle birlikte olmak üzere siyasi faaliyetler gerçekleştirilmiştir. Bu faaliyetler söz konusu katliamların önüne geçilmesi ve işgallerin son bulması adına olmuştur. Teşebbüsler; Yunan mezalimini engellemek, işgallerin sınırlandırmak, Yunan takviye ve tahkimlerini engellemek ve askerî koruma olarak dört ana kategoriye ayrılmıştır. Genel itibariyle akamete uğrayan bu siyasi teşebbüsler, bir süre daha silahlı mücadele ile beraber devam etmiş; Fakat başarısız olması ve silahlı direniş olan Kurtuluş Savaşı’nın devam etmesi neticesinde kısa bir müddet sonra kendiliğinden sona ermiştir. Bu çalışmanın amacı, Yunanlar tarafından yapılan mezalimi incelemek değildir. Burada ulaşılmak istenen amaç, teşebbüsleri incelemek; Mütareke Dönemi’nde Osmanlı Devleti’nin ve milletin içinde bulunduğu teslimiyetçilik ile savaş yorgunluğu durumunu daha iyi anlamaktır. Bu teşebbüsleri incelemek, başka eserlerde defalarca ele alınan Yunan mezalimine farklı bir yönden bakmaya hem de bu dönemde Osmanlı Devleti ile halkın psikolojisini ve İtilaf Devletleri karşısındaki konumunu anlamaya yardımcı olacaktır.