SİNEMADA GÖZETİM VE SÜREKLİ BİR TEKİNSİZLİK HÂLİ: TAKİP VE BOŞ EV ADLI FİLMLER

Son yıllarda özellikle de son elli yıldır çağımız bir gözetim toplumu olmaktadır/olmuştur cümlesi sürekli kullanılan bir söyleme dönüşmüştür. Gözetleme de artık toplumlar tarafından kabullenilmiş bir eylemdir. Her şeyin sürekli daha da hızlandığı bu toplumsal yapıda önceleri mahrem olan ya da ulaşılması mümkün olmayan bazı şeyler şimdilerde tabiri caizse ortalığa saçılmış durumdadır. Çağımız düşünürleri, gelinen noktaya belli aşamalardan geçip gelindiğini ifade edip geçmişten örnekler vermektedir. En klasik örnekler İngiliz yazar George Orwell’ın eserleridir ve özellikle de en iyi örnek, yazarın 1984 adlı eseridir. Distopya sayılan ama aslında gerçekleri anlatmada oldukça etkili olan bu eserde insanoğlu sinir bozucu bir gözetim altında olmasının çok daha ötesinde bedence ve zihince kontrol altındadır. Üstelik altında bir tekinsizlik de hâkimdir. Gözetlemeyi anlatan temel yapı bu konuyla ilgilenen herkes tarafından çıkış noktası sayılan Jeremy Bentham tarafından 1791 yılında hazırlanan cezaevi sistemidir. Görünmeyenin görüneni gözetlediği bir başka deyişle görünenin görünmeyen tarafından sürekli gözetlendiği hissine kapılmasını sağlayan bu sistemde amaç mümkün oldukça fazla kişinin gözetlenmesidir. Bentham’ın gözetleme sistemi günümüzde yerini her yere konulan elektronik gözetim kameralarına bırakmıştır. Bu çalışma gözetim ve tekinsizlik kavramları üstünden Christopher Nolan’ın ilk filmi olan “Takip” ve Kim Ki Duk’un “Boş Ev” adlı filmlerine odaklanmıştır. Çalışmada incelenen filmler bir taraftan gözetimin sinemadaki uygulanmasına örnek oluştururken aynı zamanda tekinsiz durumların ve mekânların da örneklerini oluşturmaktadır. Çalışmadaki film örnekleri sapkınca izlemeye yöneliktir. İki filmde de ana karakterler bir başkasını gözetlemekte, bir başkasının mahremine girmekte ve bu gizli izlemelerinin bedelini ödemektedir.