TÜRK MUTFAĞININ TANITILMASINDA TÜRK POSTA PULLARININ KULLANIMI VE ÖNEMİ

Giriş: Pul, posta parasının karşılığının alındığını simgeleyen, basılı küçük kâğıt parçası olarak tanımlanır. Bu amacının dışında, her ülkenin kendi kültürel değerlerini görsel ve yazılı olarak temsil ederek, gerek yurt içi gerekse yurt dışındaki diğer insanlara tanıtabilmesine fırsat veren bir iletişim aracıdır. Türk mutfağı ise, Türkiye topraklarında yaşayan insanların kendilerine has ürün, araç, teknik ve uygulamalarla hazırlayarak yedikleri ve içtikleri yemekleri içermektedir. Çok eskilere dayanan tarihi ve topraklarında barındıkları insanların çokulusluluğu, Türk mutfak kültürünün zenginleşmesine katkıda bulunmuş ve dünyanın önde gelen mutfakların biri olmasına zemin hazırlamıştır. Ülkemizin kültürel değerleri içinde ayrı bir yeri olan Türk mutfağının, bir ülke tanıtımında yaygın olarak kullanılan posta pullarında da örneklerini görmekteyiz. Amaç: Bu araştırma, Türk mutfağından unsurları içeriğinde barındıran Türk pullarını belirlemek, Türk mutfağının tanıtılmasında Türk posta pullarının tasarım olarak nasıl kullanıldığını incelemek ve pulların bu konudaki önemini anlatmak amacıyla gerçekleştirilmiştir. Kapsam: Yapılan araştırmanın evrenini Türk mutfak kültürüyle ilgili basılan Türk pulları oluşturmaktadır. Bu kapsamda geçmişten Ekim 2017 yılına kadarki Türk pullarına bakılmıştır. Sınırlıklar: Araştırmaya alınacak pulların seçiminde, pullarda yer alan yiyeceklerin Türk mutfak kültürüne has, onu temsil edecek özellikler barındırmasına dikkat edilmiştir. Bunun dışında görsellerinde ve grup adlarında çeşitli gıdalar yer almasına rağmen, yöresel olmayan ve her ülkede olabilecek yiyecekleri barındıran pullar çalışma evreninin dışında yer almamıştır. Yöntem: Araştırmada incelenen pullara dair veriler, “İSFİLA 2016: Türk Pulları ve Antiyeleri Kataloğu 1863-2015” kataloğundan, 2016-2017 Ekim yılları arası ise Posta ve Telgraf Teşkilatı’nın (PTT) web sayfası ziyaret edilerek elde edilmiştir. Araştırmada nitel ve nicel (frekans) verilere yer verilmiştir. Bulgular: 1863’ten 2017 Ekim ayına kadar tedavüle çıkarılan Türk pulları içinde 38 adet Türk Mutfağı ile ilgili pul bulunmuştur. 38 pul üzerinde 61 çeşit yiyecek Türk mutfağını temsil ve tanıtım için pul üzerinde görsel olarak yer almıştır. Bu yiyeceklerden 46’sı yemek, 11’i tatlı, 3’ü içecek, 1’ise yerel ürün olarak sınıflandırılmaktadır. Bunlardan 10 pul üzerinde görsel olarak bulunan 28 yiyeceğin adı pul üzerinde yer almazken, kalan yemeklerin adları görsellerin yanında yazılı olarak bulunmaktadır. Pullardaki yemeklerin çoğunun Türkiye’nin hangi şehir ya da bölgesine ait olduğu üzerinde yazılıyken, 8 pulun üzerinde görsel olarak bulunan 8 yiyecek için bu belirtilmemiştir. Pullarının bir kısmında bir pul üzerinde sadece bir yemek tanıtılırken, bir kısmında ise bir pulda birden fazla yemeğe yer verilmiştir. Pul serilerinin grup isimlerine bakıldığında tüm bu pulların doğrudan Türk mutfak kültürünü tanıtmak amacıyla çıkarıldığını görmekteyiz. Sonuç: Türk pulları arasında yer alan 38 adet pul, 61 yemekle Türk mutfağını temsil etmekte, böylece diğer ülkelerdeki ve ülkemizin diğer yörelerindeki insanlara yemeklerimizi tanıtmaktadır. Görsellerle birlikte yemek isimlerinin de pul üzerinde yazılı olarak bulunmasının, insanların resmini görüp beğendikleri yemekleri
araştırmaya, yapmayı denemeye ve etrafındaki insanlarla paylaşmaya teşvik ederek Türk mutfak kültürümüzü
korumaya ve tanıtmaya yardımcı olacağını düşünüyoruz. Bu pullara ayrı bir önem verilerek unutulmaya yüz
tutmuş yemeklerimizin tekrar gün ışığına çıkarılmasını sağlamak amacıyla da kullanılabilir. Bununla birlikte,
yiyecek konseptinde koleksiyon yapan filitalistler için de değerli bir koleksiyon parçası olabileceği gibi, son
yıllarda revaçta olan gastronomi turizmini de etkileyeceğini düşünmekteyiz. Bu konuda basılacak yeni pulların
Türk mutfağımızın korunmasında ve tanıtımında önemli faydaları olacağı inancındayız.