1893 ŞİKAGO FUARI’NDA OSMANLI DEVLETİ’NİN TEMSİLİYETİNİN SULTAN II. ABDÜLHAMİD’İN PROPAGANDA ANLAYIŞINDAKİ YERİ

Bu tezin temel amacı XIX. yüzyıla damgasını vuran özellikle sanayileşmeyle beraber ortaya çıkan uluslararası fuarlardan yola çıkarak özellikle 1893 Chicago Fuarı örnek alınarak Sultan II. Abdülhamid’in yaptığı propaganda çalışmalarını yakından incelemektir. Dış dünyaya her zaman açık olan Osmanlı Devleti dünya ve Avrupa’da meydana gelen gelişmeleri yakından takip etmeye çalıştı. XIX. yüzyılda artan sömürgecilik ve küresel ticaret uluslararası fuarların doğmasına yol açtı. Osmanlı Devleti uluslararası fuarlarda kendini kutsatmaya gayret eden devletlerle rekabet edebilme amacıyla elinden geldiği imkânlarla bu fuarlara katılım göstermeye çalıştı. Gerçekleşen bu fuarların ekonomik, kültürel boyutu olduğu kadar siyasi ve propaganda yönü de bulunmaktaydı. Özellikle XIX. yüzyıl fuarlarının içerisinden önemlilerinden biri de Amerika’nın keşfinin 400. yılı münasebetiyle düzenlenen Chicago Fuarı oldu. Osmanlı Devleti bu yıllarda karşılaştığı iç ve dışı sorunlar nedeniyle Chicago Fuarı’nı devletin propagandası için önemli bir araç olarak gördü. Sultan II. Abdülhamid propaganda çalışmalarında temel felsefe olarak bir yönü Batı’ya açık modern, diğer yönü ise geleneklerine, inançlarına bağlı bir devlet imajı çizmekti. Bunu gerçekleştirebilmek için devletin elindeki tüm olanakları kullanmaya özen gösterdi. Araştırmada başta Başkanlık Osmanlı arşiv belgeleri, fuar sürecinde çıkan gazeteler, döneme ait Avrupa gazeteleri, Chicago Fuarı münasebetiyle Amerika Birleşik Devletleri gazeteleri, Amerikan Kongre Kütüphanesi Kaynakları, Chicago Üniversitesi yayınları, 1893 Chicago Fuarı komitesinin yayınladığı kaynaklar, fuar nedeniyle basılan kitaplar, Atatürk Kütüphanesi kaynaklarında yer alan Musavver Chicago Gazetesi, İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi kaynakları başta olmak üzere diğer kaynaklardan istifade edilmiştir.

The main purpose of this thesis is to closely examine the propaganda works of Sultan Abdulhamid, especially by taking the 1893 Chicago Fair as an example, starting from the international fairs that emerged widely with new innovations in the field of industrialization, which at the time left its significant mark on the 19th century. The Ottoman Empire, which was always open to the outside world, tried closely to follow the developments in the World and Europe. Increasing colonialism and global trade in the 19th century gave rise to international fairs.The Ottoman Empire tried to participate in these fairs with all the means it could, in order to compete with the states that were trying to push themselves in international fairs. These fairs had an economic and cultural dimension as well as a political and propaganda aspect. One of the most important fairs of the 19th century, in particular, was the Chicago Fair, which was held to commemorate the 400th anniversary of the discovery of America. The Ottoman Empire viewed the Chicago Fair as an important tool for propaganda of the state due to the internal and external problems it faced during those years. The basic approach in the propaganda works of Sultan Abdulhamid, was to paint an image of a modern state that was open to the West, and the other aspect was a state that adhered to its traditions and beliefs. In order to achieve this, he used all the means available to the state. The main resources that were used in this research are as follows; The Ottoman archive documents of the Presidency, The newspapers published during the fair, The European newspapers of the era, The United States newspapers on the occasion of the Chicago Fair, The American Library of Congress Resources, The publications of the University of Chicago, The sources published by the 1893 Chicago Fair committee, The books published due to the fair, and resources derived from Atatürk Library. Some other important sources were; Musavver Chicago Newspaper and Istanbul Universityof Rare Books Library.