Masonluk, Türkiye topraklarına XVIII. yüzyılda girmiş ve hayli etkili olmuş ezoterik mahiyeti olan içe kapalı bir teşkilatlanmadır. Bununla birlikte masonluk, localarda yapılan konuşmalar ve masonik yayınlarda ele alınan konularla entelektüel faaliyete ve bilginin işlenmesine önem veren bir yapı olarak da öne çıkmaktadır. Hem dünya genelinde hem de Türkiye özelinde masonluğun bu yönü iyi bilinmektedir. Türkiye masonları Cumhuriyet devri başlangıcından itibaren, bu perspektife uygun düşecek biçimde, yalnız üyelerine yönelik kapalı devre dergiler çıkarmış ve bu dergilerde başta ezoterizm olmak üzere siyasetten ilahiyata, bilimden tarihe, felsefeden mimariye kadar pek çok farklı disiplinde çalışmalar yapmışlardır. Cumhuriyet kurulduktan sonra çıkarılan ilk masonik dergi, Büyük Şark dergisidir. Bu derginin, 1935 yılında nihayete ermesi ile Türkiye masonluğunun uykuya yatmasına paralel biçimde masonik yayınlar da uzun bir süre çıkartılamamıştır. Türkiye masonluğunun ilk yayın organı olması yanında siyasi bir hadise sonucunda kapanmak zorunda kalmasıyla öne çıkan bu derginin tarihi gelişimi ve muhtevası araştırmacıların merakını mucip bir mahiyettedir. Dolayısıyla işbu çalışmanın amacı, henüz bakir bir konu olarak Türkiye mason dergiciliğinin tarihçesine değinmekle birlikte spesifik olarak Büyük Şark dergisinin tarihsel açıdan muhteva analizini yapabilmektir. Böylelikle, söz konusu derginin hem Türkiye masonluğu ve Türkiye mason dergiciliğindeki yerinin belirlenmesi hem de ele aldığı konular açısından Cumhuriyet Tarihini ilgilendiren yönlerinin tahlil edilmesi hedeflenmektedir. Bu bağlamda, yine bilimsel yayınlarda doğrudan ele alınmadığı tespit edilen Türkiye Masonluğunun tarihsel boyutu ve gelişim aşamaları da detaylı biçimde incelenmiştir. Böylece, makalenin ana konusu olan Büyük Şark dergisinin, daha evvel de belirtildiği gibi, Türkiye masonluk tarihi içindeki yeri ve önemi daha iyi anlaşılabilecek ve tarihsel süreç içindeki konumu belirgin hale gelecektir.
Eser Adı (dc.title) | TÜRKİYE’DE MASONLUK VE MASON DERGİCİLİĞİNİN BİR ÖRNEĞİ: BÜYÜK ŞARK DERGİSİ |
Yazar (dc.contributor.author) | Enver Emre Öcal |
Yayın Yılı (dc.date.issued) | 2023 |
Tür (dc.type) | Makale |
Özet (dc.description.abstract) | Masonluk, Türkiye topraklarına XVIII. yüzyılda girmiş ve hayli etkili olmuş ezoterik mahiyeti olan içe kapalı bir teşkilatlanmadır. Bununla birlikte masonluk, localarda yapılan konuşmalar ve masonik yayınlarda ele alınan konularla entelektüel faaliyete ve bilginin işlenmesine önem veren bir yapı olarak da öne çıkmaktadır. Hem dünya genelinde hem de Türkiye özelinde masonluğun bu yönü iyi bilinmektedir. Türkiye masonları Cumhuriyet devri başlangıcından itibaren, bu perspektife uygun düşecek biçimde, yalnız üyelerine yönelik kapalı devre dergiler çıkarmış ve bu dergilerde başta ezoterizm olmak üzere siyasetten ilahiyata, bilimden tarihe, felsefeden mimariye kadar pek çok farklı disiplinde çalışmalar yapmışlardır. Cumhuriyet kurulduktan sonra çıkarılan ilk masonik dergi, Büyük Şark dergisidir. Bu derginin, 1935 yılında nihayete ermesi ile Türkiye masonluğunun uykuya yatmasına paralel biçimde masonik yayınlar da uzun bir süre çıkartılamamıştır. Türkiye masonluğunun ilk yayın organı olması yanında siyasi bir hadise sonucunda kapanmak zorunda kalmasıyla öne çıkan bu derginin tarihi gelişimi ve muhtevası araştırmacıların merakını mucip bir mahiyettedir. Dolayısıyla işbu çalışmanın amacı, henüz bakir bir konu olarak Türkiye mason dergiciliğinin tarihçesine değinmekle birlikte spesifik olarak Büyük Şark dergisinin tarihsel açıdan muhteva analizini yapabilmektir. Böylelikle, söz konusu derginin hem Türkiye masonluğu ve Türkiye mason dergiciliğindeki yerinin belirlenmesi hem de ele aldığı konular açısından Cumhuriyet Tarihini ilgilendiren yönlerinin tahlil edilmesi hedeflenmektedir. Bu bağlamda, yine bilimsel yayınlarda doğrudan ele alınmadığı tespit edilen Türkiye Masonluğunun tarihsel boyutu ve gelişim aşamaları da detaylı biçimde incelenmiştir. Böylece, makalenin ana konusu olan Büyük Şark dergisinin, daha evvel de belirtildiği gibi, Türkiye masonluk tarihi içindeki yeri ve önemi daha iyi anlaşılabilecek ve tarihsel süreç içindeki konumu belirgin hale gelecektir. |
Açık Erişim Tarihi (dc.date.available) | 2023-06-26 |
Yayıncı (dc.publisher) | Pamukkale Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayını |
Dil (dc.language.iso) | Tr |
Konu Başlıkları (dc.subject) | Masonluk |
Konu Başlıkları (dc.subject) | Türkiye’de Masonluk |
Konu Başlıkları (dc.subject) | Dergicilik |
Konu Başlıkları (dc.subject) | Tek Parti Dönemi |
Tek Biçim Adres (dc.identifier.uri) | https://hdl.handle.net/20.500.14081/2140 |
Dergi (dc.relation.journal) | Belgi Dergisi |
DOI (dc.identifier.doi) | 10.33431/belgi.126026 |
Orcid (dc.identifier.orcid) | 0000-0002-9654-0241 |
Veritabanları (dc.source.platform) | TR-Dizin |