Türk-Sovyet Ekonomik İlişkilerinde 1937 Kliring Ticaret Anlaşması’nın Yeri

17 Şubat-4 Mart 1923 tarihleri arasında İzmir’de toplanan Türkiye İktisat Kongresi, ülke ekonomisi için olduğu kadar yaklaşık sekiz ay sonra ilan edilecek olan cumhuriyetin hangi ilkeler üzerine inşa edileceğine dair ip uçlarını içermesi bakımından da tarihî öneme sahiptir. Cumhuriyet’in kuruluşu arifesinde, Lozan’daki barış görüşmeleri henüz tamamlanmadan toplanan kongrede, yalnızca ülkede çağdaş bir iktisadi yapının kurulmasına yönelik yol haritası belirlenmemiş, Türkiye’nin iktisadi bağımsızlık konusundaki kararlılığı tüm dünyaya ilan edilmiştir. Türk Tarih Kurumu bu önemli kongrenin 100. yıl dönümünde, Türkiye’nin iktisat tarihi ve iktisadi düşünce birikimini değerlendirmek üzere “Türkiye İktisat Kongresi 2023”ü düzenlemiştir. Hazırlıkları Türk Tarih Kurumunun İktisat Tarihi Komisyonu tarafından yürütülen Kongre; İzmir Valiliği, Yükseköğretim Kurulu ve İzmir’de bulunan tüm devlet ve vakıf üniversitelerinin katkılarıyla gerçekleşmiştir. Her ne kadar 100 yıl önce Türkiye İktisat Kongresi’nin yapıldığı mekânda, kongreye yakın tarihlerde yapılması planlansa da şubat ayında yaşanan depremler nedeniyle ertelenen Kongre, 19-20 Temmuz 2023 tarihlerinde gerçekleştirilmiştir. Yurt içinden ve yurt dışından 91 bilim insanının katıldığı Kongreye, yeniden inşası aynı yıl tamamlanan “İzmir İktisat Kongre Merkezi” ev sahipliği yapmıştır. İki gün boyunca dört salonda gerçekleşen yirmi beş oturumda geçmişten günümüze iktisat teorileri, iktisat politikaları ve iktisadi dönüşümlerin konuşulduğu kongreyi değerli kılan diğer bir husus da Türk Tarih Kurumu Bilim Kurulu üyesi ve İktisat Tarihi Komisyonu başkanı olan Prof. Dr. Zafer Toprak’ın Kurum için gerçekleştirdiği son faaliyet olmasıdır. İktisat tarihi ile cumhuriyet tarihi alanının duayenlerinden Prof. Dr. Zafer Toprak, maalesef büyük bir emek sarf ettiği kongrenin gerçekleştirilmesinden kısa bir süre önce hayatını kaybetmiştir. Merhum hocamızı bu vesileyle bir kere daha saygıyla anıyoruz. Gerek bu anlamlı etkinliğin düzenlenmesinde gerek bildiri kitabının yayına hazırlanmasında emeği geçenlere bir kez daha teşekkür ediyor, Kongre’nin ve Cumhuriyet’in 100. yılına yaraşır bir eser ortaya çıkardığımızı umuyoruz.